Dit is dikke doei perfectionisme

Weet je, ik bereik dingen niet door vooraf een huizenhoog doel te stellen en daar alles voor te geven. Neen, ik bereik iets door domweg gewoon te doen. Zo begon ik met hardlopen door me vooral NIET voor te nemen 5 km te gaan rennen (hell no, ik werd – en word overigens nog steeds – al moe bij de gedachte en haak dan af). Hoe begon ik wel?

Door me voor te nemen iedere ochtend bij het opstaan mijn hardloopkleren aan te doen, zodat ik ze aanhad als ik ging wandelen met Huub. Baby steps. De wil en moed om zo’n kleine stap te zetten – iedere ochtend hardloopkleren aantrekken: check! – kon ik nog net opbrengen. En tsjah, als ik daar dan toch in vol ornaat en dito tenue met Huub door de buurt banjerde dacht ik, laat ik het eens op een drafje zetten en kijken hoe ver ik kom. Iedere stap is beter dan mijn eigenlijke plan (kansloos stelselmatig snoozen in bed). En zo gaat het nog steeds. Soms ren ik 2 km. Laatst had ik een bijzonder goeie dag en rende ik 6,5 km. En meestal bungel ik ergens tussen de 4 en 5 km. Elk resultaat voelt als ‘mooi meegenomen’.

Zo begon ik ook met schrijven. Ik nam me niet voor om schrijver te worden en iedere dag pagina’s vol te pennen. Ik begon het gewoon te doen. Het tumult uit mijn hoofd op te schrijven. Verhalen te vangen van de avonturen die ik beleefde. En brieven te schrijven aan verkering en vriendinnetjes.

En precies dat werkt voor mij. Zonder druk, gewoon iets doen. Want op het moment dat ik mezelf vooraf druk opleg dat er een bepaald resultaat uit moet komen, verdwijnt mijn onbevangen blik en raak ik verstrikt in een plakkerig web van perfectionisme.

En precies dat gebeurde plots met mijn blogs. Het werd een doel an sich. Ik wilde voortaan minstens iedere week een blog schrijven en nog een verdomd goeie ook, met een mooie levensles erin verpakt, grappig verwoord in mijn herkenbare eigen schrijfstijl. Over zware en lichte onderwerpen. Een mooie mengelmoes. Waarbij ik dan liefst ook nog niet al te gekkig over zou komen, want wat zouden anderen er dan wel niet van moeten denken?

En precies dat waardoor mijn hardlopen bij eerdere pogingen niet van de grond kwam, deed ik bij mijn schrijven toch. Ik was van tevoren al met het resultaat bezig. Het moest goed zijn. Nee meer dan dat. Het moest fucking perfect zijn. Welkom in mijn donderwolk aan gedachtes. En toen kwam er dus 4 maanden niks.

En dus leek me dat een mooi thema om de digitale stilte te verbreken: ‘perfectionisme’. Want blijkbaar ben ik niet de enige die struggelt met de verlammende werking van perfectionisme, lees ik in Big Magic van Elizabeth Gilbert. ‘Can I get an amen?’ voor die vrouw trouwens, wat een heldin. Ze legt kraakhelder en voor mij onomstotelijk duidelijk uit dat perfectionisme niet alleen mensen ervan weerhoudt hun werk af te maken (getuige de 15 half afgeschreven blogs de afgelopen maanden voldoe ook ik aan dit profiel), maar wat nog veel erger is, het weerhoudt mensen er vaak van om zelfs maar aan hun werk te beginnen, omdat je als perfectionist vaak van tevoren al besloten hebt dat het eindproduct nooit naar tevredenheid zal zijn. Auch. Zo gaat het bij de contouren van mijn roman ook. Er komt bar weinig uit mijn vingers, omdat ik voor mijn gevoel eerst het ‘perfecte’ idee moet hebben voor ik kan en mag beginnen met daadwerkelijk schrijven.

De metafoor voor perfectionisme die Elizabeth Gilbert gebruikt vind ik subliem. Zij ziet perfectionisme als een deftige haute-couture versie van het dagdagelijkse angst. Perfectionisme is gewoon angst op hoge hakken met een nertsjas aan, die net doet alsof ze elegant is, maar in werkelijkheid gewoon doodsbang is. Want onder dat glanslaagje zit volgens goeroe Gilbert niets meer dan een diepe existentiële angst die keer op keer zegt: ‘ik ben niet goed genoeg en ik zal nooit goed genoeg zijn’.

Gilbert oreert onwijs verstandig verder. Perfectionisme is volgens haar verlammende tijdsverspilling, want niets is ooit boven iedere kritiek verheven. Hoeveel uur je ook bezig bent om iets volmaakts te maken (believe me, ik kan verdomd lang schrijven, schrappen en schaven aan een stuk tekst), er zal altijd wel íemand zijn die er iets op aan te merken heeft. Zo zijn er volgens Gilbert nog steeds mensen die de symfonieën van Beethoven een beetje te lúid vinden.

Holymoly hóe waar! Op een gegeven moment moet je je werk gewoon afmaken en het als zodanig de wereld insturen, al was het maar omdat je dan vérder kunt en opgewekt en vastberaden andere dingen kunt gaan maken. En dus doe ik precies wat mijn perfectionisme niet wil: ik ga deze blog posten.

Ook al wil ik de gebruikte stukken van Elizabeth Gilbert eigenlijk meer in mijn eigen woorden vatten. Ook al wil ik eigenlijk nog meer literatuur gebruiken ter onderbouwing, om te voorkomen dat ik een eenzijdige blik geef op perfectionisme. Ook al wil ik eigenlijk mijn intro nog wat inkorten. Ook al wil ik eigenlijk de hele opzet van deze blog nog vier keer omgooien. Ook al wil ik eigenlijk een ander voorbeeld bedenken dan de van Gilbert geleende ‘symfonieën van Beethoven die een beetje lúid zijn’ (maar hee, beter goed gejat dan slecht verzonnen). Ook al wil ik eigenlijk verkering proef laten lezen of er niks geks in staat. Ook al wil ik eigenlijk nog een plaatje toevoegen van een vrouw in bontjas op hoge hakken (maar de resultaten bij Google afbeeldingen zijn ietwat dubieus)…

En dus klamp ik me vast aan het mantra van Elizabeth Gilbert’s moeder: ‘af is beter dan goed’. Ik wil verdomme ‘3 april’ als laatste datum weg hebben bovenaan mijn blogpagina. Dus hoewel een trut op hakken naast me moord en brand scandeert, ga ik doodleuk deze blog posten. No doubt about it.

Ik was nog nooit zo blij deze twee woorden te typen: EINDE BERICHT.